📰 بیمه کارگران ساختمانی؛ وعده‌ها آمد، اما چالش‌ها همچنان پابرجا
لید (مقدمه خبر)
چند روز قبل، شیوه‌نامه ساماندهی بیمه کارگران ساختمانی در سازمان تأمین اجتماعی با حضور نمایندگان صنفی، کارفرمایی و دستگاه‌های مسئول به امضاء رسید و مسئولان از آغاز اجرای آن در ماه‌های آینده خبر دادند.
اما پرسش مهم این است که آیا این اصلاحات می‌توانند دو چالش اساسی یعنی «قطع بیمه» و «تأخیر در جذب کارگران واجد شرایط» را حل کنند؟
—
🔍 تحلیل وضعیت و چالش‌های فعلی
۱. تصویب شیوه‌نامه؛ گامی مهم اما نه کافی
مسئولان تأمین اجتماعی گفته‌اند که این شیوه‌نامه نتیجهٔ هم‌اندیشی با ذی‌نفعان است و هدفش تسهیل پوشش بیمه‌ای واقعی برای کارگران ساختمانی است. همچنین تأکید شده که در بازرسی‌های کارگاهی، اگر کسی به‌اشتباه به عنوان «غیرکارگر ساختمانی» شناسایی شود امکان اعتراض وجود دارد.
اما تصویب قانون و اجرا، دو مسیر متفاوت‌اند — بخشی از مشکلات هم در اجراست، نه قانون.
۲. سخت‌گیری بیشتر در بازرسی‌ها
چند گزارش میدانی می‌گویند تأمین اجتماعی در سال‌های اخیر در بازرسی‌های کارگاهی سخت‌گیری بیشتری کرده و بعضی بیمه‌ها قطع شده‌اند.
یکی از فعالان صنفی گفته است:
> «کارگران ساختمانی با مشکلات جدی بیمه و معیشت روبه‌رو هستند. سخت‌گیری تأمین اجتماعی و اظهارات اخیر وزیر کار نارضایتی نمایندگان صنفی را به دنبال داشته است.»
این وضعیت باعث شده که عده زیادی از کارگران بیمه‌نشده باقی بمانند یا بیمه‌شان دوباره فعال نشود.
۳. سهمیه‌بندی، منابع محدود و افراد غیرمرتبط
یکی از نقاطی که در شیوه‌نامه جدید به آن توجه شده، جلوگیری از سوءاستفاده افراد غیرمرتبط از منابع بیمه‌ای است.
اما وقتی منابع محدود باشد، سهم‌بندی دقیق اجتناب‌ناپذیر است — اینکه چه کسانی اولویت دارند، و چه مناطقی در اولویت اجرای کامل باشند، این موارد محل نزاع است.
۴. آمار کارگران فاقد بیمه
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور گفته که در حال حاضر حدود ۷۰۰ هزار خانواده کارگر ساختمانی در کشور فاقد بیمه تأمین اجتماعی هستند.
این یعنی حتی اگر شیوه‌نامه اجرا شود، مسیر طولانی برای پوشش دادن به هزاران نفر باقی مانده است.
—
💬 نظر کارگران و کارفرمایان
نظر کارگران
برخی می‌گویند: «اگر این بار وعده‌ها عملی شود، زندگی‌مان بهتر می‌شود؛ اما بارها دیدیم طرح‌ها روی کاغذ بمانند.»
دیگری افزود: «وقتی کارگاه کوچک است، کارفرما توان مالی بیمه کامل را ندارد، حتی اگر قانون بگذارد.»
نظر پیمانکاران / کارفرمایان
بعضی پیمانکاران معتقدند که هزینه‌های بیمه‌شان زیاد می‌شود و باید یارانه یا تسهیلاتی در نظر گرفته شود تا فشار به کارگر نیفتد.
عده‌ای هم می‌گویند قانون باید شفاف باشد و تقسیم هزینه بین کارگر، کارفرما و دولت روشن شود.
—
✅ جمع‌بندی و پیشنهادها برای «کار و بنا»
این نسخه شیوه‌نامه یک گام رو به جلو برای بیمه کارگران ساختمانی است؛ اما به تنهایی کافی نیست. نکاتی که باید در اجرا جدی گرفته شوند:
نظارت مردمی و مشارکتی: کارگران، تشکل‌ها و مجله‌هایی مثل «کار و بنا» باید امکان گزارش و بررسی خطاها را داشته باشند.
اولویت‌بندی پوشش مناطق محروم: چون جاهایی که پروژه‌ها کم‌ترند یا عوارض ساخت‌وساز پایین‌تر است، ریسک بیشتری دارند.
تسریع در رسیدگی‌ها و اعتراض: کارگری که بیمه‌اش قطع شده، باید راه آسانی داشته باشد برای پیگیری و بازگرداندن بیمه.
شفافیت منابع مالی: معلوم باشد پول عوارض پروانه‌ی ساخت کجاست و چگونه تقسیم می‌شود.
آموزش و اطلاع‌رسانی: خیلی‌ها نمی‌دانند چه شرایطی دارند، چه حقوقی دارند، چه مراحلی باید طی کنند.
تسهیلات برای پیمانکاران کوچک: چون بسیاری پروژه‌های کوچک‌اند، اگر هزینه بیمه خیلی سنگین شود، بسیاری نمی‌توانند آن را پرداخت کنند.
دیدگاهتان را بنویسید